Interview with Volkskrant

This article appeared on 31 August in the Dutch newspaper de Volkskrant in a summer series on collectors and their favorite work.

‘Niet omdat het Rembrandt is’

In elke kunstcollectie springt er wel een werk uit waarop de verzamelaar verliefd is. Deze week de favoriete aankoop van George Kremer.

George Kremer neemt snel beslissingen. En misschien is dat wel de reden van zijn succes. Als handelaar in ruwe olie, vroeger, en nu als verzamelaar van voornamelijk zeventiende-eeuwse Noordnederlandse schilderijen. ‘Of dat snelle beslissen een verworven vaardigheid is of stupiditeit, weet ik niet’, zegt de 54-jarige Kremer. ‘Maar gelukkig heb ik nooit gigantisch geblunderd met een aankoop.’ Net als de meeste verzamelaars mijdt hij liever de schijnwerpers. Hij wilde slechts meewerken onder de voorwaarde dat het over zijn schilderijen ging, niet over hem. Kremer laat zich adviseren door bevriende kenners en door zijn vrouw. ‘Die duwt me in een richting. Ze geeft haar mening op gevoel, heeft het niet over glimlichtjes of techniek. Haar mening is bijna altijd de druppel.’

Tien jaar geleden begon Kremer met verzamelen, nadat hij zich uit het zakenleven had teruggetrokken. Meer dan vijftig procent van zijn tijd zit nu in de collectie. Lezen en studeren, en veel veilingen en musea bezoeken. Maar Kremer maakt zich geen illusies: ‘Als particulier heb je achterstand. Ik zal nooit de ogen van een kenner als Simon Levie hebben. Maar ik kan wel de kriebels krijgen van een schilderij.’ Een verzamelaar vragen om zijn lieveling is een ramp. Je roept twijfel en onrust op, alsof je een moeder vraagt naar haar favoriete kind. Kremer dacht er dagen over, en bleek minstens vijf echte favorieten te hebben: ‘Zoals zo’n Adriaen Hanneman, die zichzelf afbeeldt, aan het eind van zijn leven als hij ziek is. Met zoveel trots. Hij laat zien wat hij als kunstenaar waard is. Die passie vind ik geweldig.’ Er zijn meer mannen met passie in de Kremercollectie. Koopmannen, geschilderd door Frans Hals of Jacob Backer. ‘Ik wil geen male chauvinist pig zijn, maar de mannen waren toen gewoon aantrekkelijker. Vrouwen waren vaak wat gedwee. Op een paar uitzonderingen na natuurlijk.’ Een van die uitzonderingen is een andere favoriet uit zijn collectie, de Jonge bediende (ca. 1660) van Michael Sweerts. Geschilderd van dichtbij, net als Vermeers Meisje met de parel. ‘Ze heeft zo’n melancholieke blik. Je blijft je maar dingen afvragen als je voor dat werk staat. Wat heeft ze meegemaakt? Waar komt ze vandaan?’ Het werk hangt in het Haagse Mauritshuis, naast Vermeers meisje. Ze kenden elkaar, de twee schilders.

Veel van Kremers schilderijen hangen in musea, de rest is in opslag. Hij heeft thuis geen schilderijen hangen – deels omdat de in-en uitvoerregels scherp zijn in landen waar hij resideert. Een andere reden is dat hij ervan geniet om de werken in een museumzaal te zien hangen. Dat ze staande blijven tussen de andere kwaliteitswerken. Hij vindt het leuk om bezoekers te horen praten over zijn schilderijen. ‘Je bent als verzamelaar uiteindelijk maar een tijdelijke beheerder. Ze zijn een beetje eeuwig, die schilderijen.’

En dan de lieveling, omdat Kremer er toch een moest kiezen. Het klinkt cliché, maar het is toch zijn Rembrandt geworden. ‘En niet omdat het een Rembrandt is’, zegt hij nog. Maar eigenlijk wel, want niemand kon zo betoverend schilderen als de meester. Kremer werd zenuwachtig toen hij het schilderij zag, zoals hij zenuwachtig werd toen hij als kind voor het eerst het Joodse bruidje zag. ‘Niks zeggen’, zei hij nog tegen zijn vrouw’. De handelaar stond naast hen. De Oude man met tulband (1627-28) werd verkocht als een Jacques des Rousseau. Pas enkele jaren later stelde het Rembrandt Research Project vast dat het een Rembrandt is. De handtekening staat er in de natte verf in. Het schilderij hangt nu in het Mauritshuis. Kremer was bij de eerste aanblik gegrepen door de kop van de man. Zijn ogen, de reflecties van licht in de schaduwdelen, het doorbloede oor. Het werd er zo een. Een snelle beslissing.

Wieteke van Zeil

Foto-onderschrift: Rembrandt van Rijn, Kop van een oude man met tulband, c.1627-28. Te zien in het Mauritshuis in Den Haag.